موسسه مطالعات جهان معاصر منتشر کرد:
نشریه ره نگاشت
کریدور جعلی زنگزور؛ مخاطرات و تهدیدهای ایران در قفقاز
بیش از 200 سال از انعقاد عهدنامه های گلستان و ترکمنچای میان ایران و روسیه و جدایی هفده ولایت قفقازی ایران و از دست دادن حدود ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع از سرزمین ایران می گذرد و در ا ین مدت قفقاز به مثابه زخمی التیام ناپذیر در حافظه تاریخی ایرانیان باقی مانده است. به نحوی که حسرت تاریخی و ژئوپلیتیکی نسبت به این منطقه حساس در اذهان مردم ایران ریشه دوانده و علاوه بر راه یافتن در فرهنگ عامه و تبدیل شدن به ضرب المثل و حکایت های پندآموز، همچون زخمی ناسور گاه و بی گاه با مداخلات خارجی یا تحولات درونی این منطقه، سر باز می کند. به همین دلیل است که وقتی رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اقدام به شعرخوانی در مورد رود ارس می کند، با واکنش جمعی ایرانیان مواجه می شود یا هنگامی که روس ها درباره تحولات منطقه و موضوعاتی همچون کریدور جعلی زنگزور اظهار نظر می کنند، موجی از خشم در داخل ایران به راه می افتد.
جدا از حساسیت افکار عمومی ایران نسبت به مسئله قفقاز و زخم های تاریخی و التیام ناپذیر آن، تحولات این منطقه در سال های اخیر به نحوی پیش رفته که گویی یکبار دیگر ایران در آستانه آزمونی بزرگ در برابر تاریخ قرار گرفته است. جنگ دوم قراباغ که به تغییر توازن ژئوپلیتیکی در منطقه منجر شد، موقعیت جدیدی برای ایران پدید آورد که از یک غفلت استراتژیک نسبت به تحولات قفقاز حکایت داشت. به خصوص که دامنه تاثیرگذاری این جنگ صرفا محدود به نزاع طرف های آذری و ارمنی نبود و بازیگران متعددی در آن حضور داشتند که هر یک به نحوی منافع ملی و امنیت ملی ایران را به مخاطره می انداختند. افزون بر این طرح مسائلی همچون ایجاد کریدور جعلی زنگزور نیز موجب برانگیختن حساسیت ها و نگرانی های ایران نسبت به منطقه شد.
در چنین شرایطی یکبار دیگر ضرورت توجه توازن بخش ایران به تحولات قفقاز پدید آمده است. زیرا تداوم تنش در قفقاز و ابعاد خاص مناقشه ای که در ظاهر میان دو کشور ارمنستان و جمهوری اذربایجان است اما در باطن، اسرائیل و ناتو آن را طراحی و اجرا می کنند، امنیت ملی ایران را نیز به مخاطره خواهد انداخت. جدا از خطراتی که شکل گیری دالان تورانی ناتو یا همان کریدور زنگزور در جوار مرزهای ایران دارد، افزایش تحرکات قومی پان ترکیست ها، تشدید حضور اسرائیل در جمهوری آذربایجان و باز شدن معبری برای حضور ناتو در قفقاز و دریای کاسپین، ضرورت توجه سریع و دقیق به مسئله را ایجاب می کند.
علاقه‌مندان جهت تهیه این نشریه می توانند به شماره زیر در واتساپ و تلگرام پیام دهند:
