رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه 14 فوریه 2024 از قاهره بازدید کرد. این دیدار در حالی صورت گرفت که رابطه دو کشور طی چند سال اخیر تنش‌آلود دنبال می‌شد. سفر اردوغان نشان‌دهنده چرخش قابل‌توجه در روابط ترکیه و مصر است که از سال 2013 تیره شده بود. این سفر پس گام‌های اولیه عادی‌سازی روابط که در سال 2021 با انتصاب سفیر در دو کشور برداشته‌شده بود، صورت گرفت. در ژوئیه 2022، رئیس‌جمهور مصر، عبدالفتاح السیسی از روابط با آنکارا استقبال کرد و رهبران دو کشور با صدور بیانیه‌ای خواستار مرحله جدیدی در روابط، افزایش تجارت به 15 میلیارد دلار در سال و همکاری دیپلماتیک در حل‌وفصل منازعات خاورمیانه شدند. آن‌ها همچنین از رفتار رژیم صهیونیستی در قبال فلسطینیان انتقاد کردند و خواستار حل دائمی مسئله فلسطین شدند. اردوغان، منتقد صریح اقدامات اسرائیل، از السیسی دعوت کرد در اولین فرصت به ترکیه سفر کند؛ اما یکی از مهم‌ترین نقاط اختلاف آنکارا و قاهره، به سیاست‌های ترکیه در قبال اخوان‌المسلمین بازمی‌گردد، در ادامه یادداشت ضمن بررسی روابط دو کشور به مواضع آن‌ها در قبال اخوان‌المسلمین پرداخته می‌شود.
سفر اخیر اردوغان، اولین سفر وی به مصر در بیش از 10 سال گذشته بود و به‌عنوان گامی در جهت تقویت روابط دوجانبه تلقی شد. عبدالفتاح السیسی رئیس‌جمهور مصر نیز تمایل خود را برای پذیرش دعوت اردوغان برای سفر به ترکیه در ماه آوریل اعلام کرد. ترکیه و مصر سابقه حمایت از دولت‌های رقیب در لیبی را دارند و اغلب در این مورد باهم اختلاف داشتند، اما منافع مشترکی در سودان و غزه دارند. اردوغان منتقد سرسخت اقدامات اسرائیل در غزه بوده است و آنکارا ارتباط متناوب با رهبری حماس که ترکیه را متحد بالقوه در مذاکرات آتش‌بس می‌داند، حفظ کرده است. اردوغان همچنین پیشنهاد کرد که اتحاد مصر و ترکیه می‌تواند به صلح و ثبات در شرق مدیترانه کمک کند.
در مورد اخوان‌المسلمین باید گفت موضع مصر در قبال اخوان از زمان کودتای نظامی 2013 که محمد مرسی، یکی از اعضای این گروه را برکنار شد، موضع مخالفت و سرکوب بوده است. دولت مصر این گروه را یک سازمان تروریستی نامیده است و سرکوب سیستماتیک اعضای آن را در دستور کار قرار داده است، هزاران نفر را زندانی کرده و برخی را مجبور به تبعید یا زندگی مخفیانه کرده است. دولت همچنین مؤسسات خیریه اخوان را تعطیل و دارایی‌های آن‌ها را مصادره کرده است. باوجوداین حجم از سرکوب، توانایی این گروه برای مشارکت مدنی و سیاسی سرکوب‌شده است و نفوذ آن بر شاخه‌های اسلام‌گرای خود در منطقه کاهش‌یافته است. مسیر آینده این گروه به ارزیابی خود و اینکه آیا دولت مصر سیستم سیاسی فراگیرتری را دنبال می‌کند بستگی دارد. اخوان ثابت کرده است که انعطاف‌پذیر است و به فعالیت خود ادامه داده است، البته با ظرفیت محدود و البته بیشتر خارج از مصر. یکی از مهم‌ترین مراکز تجمع مخالفان اخوانی دولت مصر، ترکیه است.
بر اساس منابع مختلف، اخوان‌المسلمین در ترکیه حضور گسترده‌ای دارد و برخی از اعضای این گروه پس از کودتای نظامی سال 2013 در مصر، به ترکیه پناهنده شده‌اند. ترکیه یکی از حامیان اخوان‌المسلمین بوده است و برخی از اعضای حزب حاکم عدالت و توسعه (AKP) ازجمله رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، به اشکال مختلفی از اخوان حمایت می‌کنند. این حمایت شامل اعطای پناهندگی به اعضای تحت تعقیب اخوان، تجهیز آن‌ها به ایستگاه‌های تلویزیونی و رادیویی ماهواره‌ای و اعطای مجوز به برخی فراریان اخوان برای تجمع آشکار در ترکیه و سازمان‌دهی علیه دولت مصر است. علیرغم اتهامات گسترده توسط دولت مصر، برخی از اعضای اخوان اجازه فعالیت در داخل ترکیه را پیداکرده‌اند. علاوه بر این، ترکیه به تأمین سلاح برای اخوان‌المسلمین متهم شده است و این کشور پناهگاهی برای اعضای سازمان اخوان در تبعیدشده است. همان‌گونه که مطرح شد، اخوان‌المسلمین به‌عنوان اصلی‌ترین محل مناقشه مصر و ترکیه طی سال‌های اخیر مطرح بوده است که تمامی ابعاد دیگر روابط دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است. تفاوت‌های اصلی دو کشور در مورد اخوان‌المسلمین عبارت‌اند از:
تفاوت‌های ایدئولوژیک: حزب حاکم ترکیه «عدالت و توسعه» یک حزب اسلام‌گرا است که از سال 2002 در قدرت بوده و به‌عنوان الگویی برای اخوان‌المسلمین در مصر تلقی می‌شود. بااین‌حال، اخوان‌المسلمین در مصر رویکرد محافظه‌کارانه و سنت گرایانه‌تری به اسلام نسبت به حزب عدالت و توسعه در ترکیه دارد.
اختلافات سیاسی: اخوان‌المسلمین مصر برای دهه‌ها درگیر سیاست بوده و بازیگر اصلی صحنه سیاسی کشور بوده است. در مقابل، حزب عدالت و توسعه در ترکیه تنها از سال 2002 در قدرت بوده و با مخالفت سکولارها و ارتش روبرو شده است.
جهت‌گیری بین‌المللی: اخوان‌المسلمین از لحاظ تاریخی بر امور داخلی مصر متمرکز بوده و به‌اندازه حزب عدالت و توسعه در ترکیه جهت‌گیری بین‌المللی نداشته است. حزب عدالت و توسعه در امور منطقه‌ای و بین‌المللی ازجمله درگیری سوریه و روابط با اتحادیه اروپا مشارکت داشته است.
نگرش به دموکراسی: حزب عدالت و توسعه در ترکیه به‌عنوان طرفدار دموکراسی تلقی شده و در ترکیب اسلام و دموکراسی موفق بوده است، در مقابل اخوان‌المسلمین در مصر به دلیل تمایلات خودکامه و تلاش برای انحصار قدرت مورد انتقاد قرارگرفته است.
به‌طورکلی اخوان‌المسلمین یک موضوع تفرقه‌افکن بین مصر و ترکیه بوده است، به‌طوری‌که ترکیه از حامیان این گروه و مصر با آن مخالف است. در جریان سفر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به قاهره، چندین موضوع مهم ازجمله توسعه گاز طبیعی در مدیترانه شرقی، تقویت روابط دوجانبه در زمینه‌های مختلف، وضعیت غزه، لیبی، سودان و آفریقا، پرونده فلسطین و وضعیت کنونی غزه، ضرورت آتش‌بس فوری در غزه، درگیری‌های منطقه‌ای، همکاری اقتصادی، بخش‌های دفاعی و نظامی، ازجمله معاملات تسلیحاتی و پروژه‌های مشترک تولید نظامی، پتانسیل ایجاد پایگاه دریایی ترکیه در سودان در نزدیکی دریای سرخ، حضور ترکیه در سومالی و امکان تشکیل شورای همکاری راهبردی بین دو کشور مطرح شد. این گفتگوها بخشی از تلاش گسترده‌تر برای تقویت روابط دوجانبه و رسیدگی به منافع مشترک در منطقه بود. این توافقات در حالی رسانه‌ای شد که هیچ خبر علنی در مورد تغییر موضع ترکیه یا مذاکراتی در مورد محدود کردن فعالیت‌های اخوان در ترکیه مطرح نشده است. البته، اخیراً نشانه‌هایی مبنی بر کاهش حمایت ترکیه از اخوان‌المسلمین وجود دارد، به‌طوری‌که طبق گزارش‌ها، دولت ترکیه اقدامات و توانایی اخوان‌المسلمین را برای فعالیت در داخل ترکیه محدود کرده و از شبکه‌های تلویزیونی وابسته به اخوان‌المسلمین خواسته است تا پوشش انتقادی از دولت مصر را کاهش دهند. سفر اخیر اردوغان به قاهره نقطه عطفی در روابط ترکیه و مصر بود و باید دید که این موضوع چه تأثیری بر موضع آن‌ها در قبال اخوان‌المسلمین در آینده خواهد داشت.
