توضیحات
| نشریه ره نگاشت | |
| عنوان | تغییر در دکترین هستهای روسیه؛ پاسخ به تهدیدات نوپدید |
| مقدمه | بازدارندگی هستهای به عنوان یک استراتژی امنیتی، در دنیای امروز نقشی حیاتی در سیاست‌های دفاعی کشورها ایفا می‌کند. این مفهوم به طور عمده به توانایی کشورهای دارای تسلیحات هستهای برای جلوگیری از حملات نظامی از طریق تهدید به پاسخ هستهای وابسته است. بازدارندگی هستهای بر پایه این فرض استوار است که تهدید به استفاده از سلاح‌های هستهای می‌تواند دشمنان را از انجام حملات نظامی منصرف کند. این استراتژی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: بازدارندگی اولیه و ثانویه. بازدارندگی اولیه به توانایی یک کشور برای جلوگیری از حمله به خود از طریق تهدید به استفاده از سلاح‌های هستهای اشاره دارد، در حالی که بازدارندگی ثانویه به توانایی یک کشور برای پاسخ به حملات هستهای و وارد کردن خسارت غیرقابل جبران به مهاجم اشاره دارد.
با وجود مزایای بازدارندگی هستهای، این استراتژی با چالش‌های متعددی نیز مواجه است. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، خطر اشتباه محاسباتی است که می‌تواند منجر به درگیری‌های ناخواسته شود. همچنین، گسترش تسلیحات هستهای در کشورهای جدید ممکن است باعث افزایش تنش‌ها و بی‌ثباتی در مناطق مختلف جهان شود. به علاوه، فشارهای بین‌المللی برای خلع سلاح هستهای و توافقات بین‌المللی نظیر پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (NPT) نیز بر دکترین‌های بازدارندگی تأثیرگذار هستند. با این حال، عمدتاً چالش‌های مرتبط با محدودیت‌های هستهای به کشورهایی که هنوز به تسلیحات اتمی دست نیافته‌اند، آسیب می‌زند. در این میان، کشورهای دارای این تسلیحات نه تنها از مزایای آن بهره‌برداری می‌کنند، بلکه به تبع تحولات بین‌المللی، دکترین‌های هستهای خود را در حوزه نظامی نیز تغییر می‌دهند. چنانکه در سال‌های اخیر، برخی از کشورهای دارنده تسلیحات هستهای اقدام به بازنگری و تغییر دکترین‌های نظامی خود بر اساس شرایط و تحولات جدید جهانی کرده‌اند. آخرین نمونه در این خصوص نیز روسیه است که در تاریخ 18 نوامبر 2024، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دکترین هستهای بازنگری‌شده‌ای را امضا کرد که به موجب آن هرگونه حمله از سوی یک کشور غیرهسته‌ای که با حمایت یک قدرت هستهای همراه باشد، به عنوان حمله مشترک به روسیه تلقی می‌شود. این تصمیم به وضوح نشان‌دهنده تغییرات اساسی در سیاست‌های دفاعی و امنیتی روسیه است و می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای امنیت جهانی و تنش‌های موجود در اوکراین و سایر نقاط جهان داشته باشد. دکترین هستهای جدید روسیه به نوعی واکنشی به تحولات اخیر در جنگ اوکراین و افزایش تنش‌ها با ناتو و آمریکا است. با توجه به اینکه ایالات متحده اخیراً مجوز استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد آمریکایی برای حمله به عمق خاک روسیه را صادر کرده است، این اقدام می‌تواند به تشدید تنش‌ها منجر شود. پوتین با این دکترین جدید قصد دارد تا هرگونه مداخله خارجی را به عنوان تهدیدی جدی برای امنیت ملی روسیه تلقی کند و بدین ترتیب، از خود دفاع کند. |
| فهرست مطالب | مقدمه دکترین‌های هستهای، امنیت ملی و بازدارندگی تغییرات دکترین هستهای جدید روسیه دلایل بازنگری روسیه در دکترین هسته ای واکنش غرب پیامدهای نظامی و سیاسی نتیجه گیری |
| درباره نشریه | ره‌نگاشت، نشریه‌ای تخصصی است که با رویکرد سیاست‌پژوهی و آینده‌نگاری استراتژیک توسط موسسه مطالعات جهان معاصر و موسسه راهبرد معاصر منتشر می‌شود. این نشریه به بررسی، ارزیابی و تحلیل مهم‌ترین موضوعات سیاست خارجی ایران و مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی می‌پردازد. هدف اصلی ره‌نگاشت، ارائه مقالات پژوهشی، مطالعات موردی، تحلیل‌های عمیق، راهبردپردازی و راهکارهای عملی است. |
| تعداد صفحات | ۱۰ |
| تاریخ انتشار | ۱۳ آذر ۱۴۰۳ |
