هیئت تحریر الشام؛ چالش ها و فرصت های حکمرانی در سوریه

نشریه ره نگاشت

در این راستا، هیئت تحریر الشام با چالش‌هایی نظیر عدم مشروعیت داخلی، رقابت با گروه‌های دیگر و همچنین فشارهای بین‌المللی مواجه است. این گروه باید تلاش کند تا از طریق ایجاد یک حکمرانی پایدار و جذب حمایت‌های مردمی، موقعیت خود را تقویت کند. اما در عین حال، فرصت‌هایی نیز برای این گروه وجود دارد؛ به عنوان مثال، نارضایتی عمومی از وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور می‌تواند به نفع آن‌ها باشد، اگر بتوانند خود را به عنوان گزینه‌ای کارآمد و قابل اعتماد معرفی کنند.

با این حال تصور تشکیل یک «دولت منسجم» در دمشق که قادر به کنترل کل کشور باشد، بسیار دشوار است. این چالش‌ها ناشی از چندین عامل کلیدی هستند که بر ساختار سیاسی و اجتماعی سوریه تأثیر می‌گذارند. یکی از این عوامل، تنوع قومی و مذهبی در سوریه است. این کشور به عنوان یک جامعه چندقومی و چندمذهبی شناخته می‌شود که هر گروه دارای منافع و خواسته‌های خاص خود است. این تنوع باعث می‌شود که هر گونه تلاش برای ایجاد یک دولت مرکزی قوی با مقاومت‌ها و چالش‌های جدی مواجه شود.

علاوه بر این، تغییر ناگهانی نظام سیاسی تنها یک موفقیت کوتاه‌مدت خواهد بود. تاریخ نشان داده است که انتقال قدرت بدون برنامه‌ریزی دقیق و در نظر گرفتن نیازهای مختلف جامعه، می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر منجر شود. در سوریه، تجربه‌های گذشته نشان می‌دهد که تغییرات سیاسی به راحتی به جنگ داخلی یا ناآرامی‌های گسترده تبدیل می‌شوند.

علاوه بر این، وجود گروه‌های مسلح و شبه‌نظامی در مناطق مختلف کشور نیز بر روند شکل‌گیری یک دولت منسجم تأثیر منفی گذاشته است. این گروه‌ها نه تنها قدرت مرکزی را تضعیف می‌کنند، بلکه می‌توانند به عنوان موانع جدی در برابر ایجاد ثبات و امنیت عمل کنند. همچنین، دخالت‌های خارجی و رقابت‌های منطقه‌ای نیز بر پیچیدگی وضعیت افزوده است. بازیگران مختلف در سطح بین‌المللی و منطقه‌ای به دنبال تأثیرگذاری بر تحولات سوریه هستند که این موضوع می‌تواند مانع از شکل‌گیری یک دولت مستقل و منسجم شود.

بنابراین، پیش‌بینی تحولات آینده سوریه بسیار دشوار است و به نظر می‌رسد که هر گونه تغییر در ساختار حکومتی باید با دقت و با در نظر گرفتن واقعیت‌های اجتماعی و اقتصادی انجام شود.

در این بین تحولات سوریه و سقوط دولت اسد با همه عواقب ناخوشایندی که برای ایران داشت، حاوی فرصت های قابل توجهی نیز است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بازیگران موثر در سوریه، می‌تواند از چالش ها و فرصت های پیش روی حاکمان جدید به نفع خود بهره‌برداری کند تا به عنوان یک بازیگر کلیدی در تحولات آینده سوریه ظاهر شود. از این رو در ادامه ضمن اشاره به سیر تحول هیئت تحریر شام، به چالش ها و فرصت های پیش روی این گروه برای حکمرانی در سوریه پرداخته خواهد شد.