پیامدهای توافق ترکیه و پ‌ک‌ک بر محیط امنیتی و ژئوپلیتیکی ایران

بیانیه پایانی دوازدهمین کنگره حزب که از ۵ تا ۷ مه ۲۰۲۵ در کوهستان‌های قندیل – محل استقرار پایگاه‌های اصلی حزب در شمال عراق – برگزار شد، بر انحلال ساختار سازمانی پ‌ک‌ک، پایان مبارزه مسلحانه و توقف فعالیت‌های نظامی آن تأکید کرد. در این بیانیه اشاره شد که حزب به «ماموریت تاریخی خود» پایان داده و مبارزاتش سیاست‌های انکار را درهم شکسته و مسئله کردستان را به مرحله‌ای رسانده که از طریق راه‌حل‌های سیاسی و دموکراتیک قابل پیگیری است. همچنین خواستار تضمین‌های حقوقی و سیاسی برای اوجالان شد و تأکید کرد که وی باید حق مدیریت «مکانیسم عملیاتی» انحلال ساختار حزب و هدایت روند صلح در مرحله بعدی را داشته باشد.

اگر چه ابتکار صلح، تلاشی برای پایان دادن به یکی از طولانی‌ترین و خونین‌ترین منازعات قومی ـ سیاسی در خاورمیانه تلقی می‌شود، با این حال مسیر فوق، به دلیل پیچیدگی‌های ذاتی و تاریخچه بی‌اعتمادی میان طرفین، مملو از چالش‌ها و ابهامات است. قضاوت قطعی درباره موفقیت نهایی این فرآیند، به ویژه با توجه به لزوم پایبندی عمیق و عملی دولت ترکیه به تعهدات خود در قبال حقوق کردها و تضمین همکاری فراگیر تمامی جناح‌های دخیل در مسئله کردی، امری زودهنگام به نظر می‌رسد.

در این بین آنچه بیش از پویایی‌های داخلی ترکیه اهمیت دارد، واکاوی دقیق و موشکافانه پیامدهای بالقوه پیشبرد این روند بر امنیت داخلی و جایگاه منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران است. تغییر در موازنه داخلی ترکیه و حل احتمالی یکی از معضلات استراتژیک این کشور، می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم، محیط امنیتی و ژئوپلیتیکی ایران را تحت تأثیر قرار داده و ملاحظات راهبردی نوینی را برای تهران ایجاد کند. در ادامه، با استناد به استدلال‌های عقلی و شواهد و قرائن موجود، به بررسی پیامدهای چندوجهی این مسئله پرداخته خواهد شد.