محمدعلی عبدالهی
پژوهشگر موسسه مطالعات جهان معاصر
در اقدامی که به بحث‌های گسترده‌ای درباره هدف آن انجامید، رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، از صدور یک دستور اجرایی خبر داد که به وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، مأموریت می‌دهد تا اقدامات لازم را برای بازسازی خدمات دیپلماتیک در ایالات متحده به عمل آورد. این اقدام به منظور تضمین اجرای صحیح و مؤثر برنامه‌های سیاست خارجی وی صورت گرفته است. دستور مذکور بخشی از مجموعه دستورات اجرایی است که ترامپ از زمان آغاز به کار خود در ۲۰ ژانویه صادر کرده تا اطمینان حاصل کند که سیاست خارجی ایالات متحده با رویکرد “آمریکا اول” او همسو است.
اهداف اساسی
چندین هدف وجود دارد که رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، را به صدور این دستور اجرایی برای بازسازی خدمات دیپلماتیک سوق داده است. این اهداف را می‌توان به شرح زیر توضیح داد:
۱. گام‌برداشتن به سوی تفکیک “دولت عمیق”:
ترامپ در ۱۰۰ روز اول تصدی خود تلاش دارد تا به تمامی وعده‌های انتخاباتی خود عمل کند. او قول داده بود که آمریکا را دوباره بزرگ کند. بنابراین، دستور اجرایی خود را صادر کرد که بر اساس آن، وزیر امور خارجه می‌تواند کارمندان بوروکراتیک را که ترامپ آن‌ها را “غیروفادار” توصیف کرده است، اخراج کند. ترامپ این دستور اجرایی را اولین موفقیت در راستای تفکیک دولت عمیق می‌داند که در طول دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش در برابر او ایستادگی کرده است.
۲. همسویی با دستور کار خود در سیاست خارجی:
رئیس‌جمهور از طریق این دستور اجرایی به دنبال بازسازی وزارت امور خارجه برای همسویی با دستور کار و مواضع خود در قبال مسائل سیاست خارجی است. او معتقد است که این اقدامات در درجه اول به نفع ایالات متحده خواهد بود. این دستور تصریح می‌کند که “کوتاهی در اجرای برنامه رئیس‌جمهور، بر اساس انضباط حرفه‌ای مورد پیگرد قرار خواهد گرفت و ممکن است به خاتمه قرارداد کارمندان منجر شود.” ترامپ از طریق این دستور می‌خواهد کارمندان را وادار کند تا به طور کامل از او اطاعت کنند تا بتواند به اهداف خود دست یابد. او این اقدام را گامی برای تضمین اجرای دستور کار خود توسط دیپلمات‌های آمریکایی می‌داند که در نهایت به نفع ایالات متحده و مردم آن خواهد بود و اطمینان می‌دهد که آمریکا دیگر در معرض بهره‌برداری کشورهای خارجی یا نهادهایی که به دنبال تضعیف امنیت آن هستند، قرار نخواهد گرفت.
۳. گسترش اختیارات وزیر امور خارجه جدید:
رئیس‌جمهور از طریق این دستور اجرایی قصد دارد وظایف وزیر امور خارجه جدید، مارکو روبیو، را گسترش دهد. این کار شامل مسئولیت او برای بازسازی برنامه‌های مؤسسه خدمات خارجی، بازبینی یا جایگزینی راهنمای امور خارجه و اجرای اصلاحات در معیارهای استخدام، عملکرد و ارزیابی است. علاوه بر این، روبیو موظف است تا بر اساس قانون، خدمات خارجی و مدیریت روابط خارجی را اصلاح کند تا اجرای صحیح و مؤثر برنامه رئیس‌جمهور در سیاست خارجی تضمین شود. همچنین، او موظف است بر اساس این دستور اجرایی، نیروی کاری استثنایی از میهن‌پرستان را حفظ کند تا این سیاست‌ها را به طور مؤثر اجرا کنند.
۴. بخشی از مجموعه اصلاحات دولت فدرال:
رئیس‌جمهور معتقد است که دستورات اجرایی که صادر می‌کند، بخشی از مجموعه اصلاحات دولت فدرال است. پس از صدور دستور اجرایی بازسازی خدمات دیپلماتیک، او فرمانی تحت عنوان “یک صدا” صادر کرد که در آن به اعضای دستگاه دیپلماتیک دستور داد تا با پیروی از دستورات دولت او، با یک صدا صحبت کنند. او تأکید کرد که همه مسئولان و کارمندان موظفند سیاست خارجی ایالات متحده را اجرا کنند و این کار باید تحت نظارت رئیس‌جمهور انجام شود. همچنین اعلام کرد که عدم اجرای صادقانه سیاست‌های رئیس‌جمهور می‌تواند منجر به اقدامات انضباطی علیه متخلفان شود که ممکن است شامل اخراج از کار گردد. این دستور تمامی کارکنان وزارت امور خارجه، اعم از دیپلمات‌ها و کارمندان غیرنظامی، را هدف قرار می‌دهد.
۵. تلاش برای کاهش تعداد کارمندان در سفارت‌های خارج از کشور:
در چارچوب تلاش‌های ترامپ برای اصلاح دستگاه دیپلماتیک ایالات متحده، دولت آمریکا از سفارت‌های این کشور در سراسر جهان خواسته است تا برای کاهش ۱۰ درصدی تعداد کارمندان آمریکایی و محلی آماده شوند. این اطلاعات بر اساس منابع مطلع در اختیار خبرگزاری “رویترز” قرار گرفته است.
۶. تضمین وجود یک صدای دیپلماتیک واحد پشت رئیس‌جمهور:
رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، از زمان آغاز به کار خود متعهد به حفظ و حمایت از سیاست خارجی کشور بوده است. او این تعهد را با اولویت‌دهی به منافع ملی ایالات متحده عملی می‌سازد. برای تحقق این هدف، وی اقدام به صدور یک دستور اجرایی و فرمان تکمیلی آن نموده است که وجود یک صدای دیپلماتیک واحد را تضمین کرده و کارمندان مخالف با دیدگاه‌های رئیس‌جمهور را مورد بازخواست قرار می‌دهد. این دستور اجرایی، اختیارات قانونی رئیس‌جمهور در حوزه سیاست خارجی را تأیید می‌کند تا اطمینان حاصل شود که اقدامات دیپلماتیک با دستورات وی همسو هستند.
۷. نشان‌دادن فاصله‌گرفتن از رویکرد “بایدن” در سیاست خارجی:
رئیس‌جمهور ایالات متحده صدور این دستور اجرایی را با این توجیه انجام داده است که وی در تلاش است تا نواقص موجود در رویکرد پیشینی خود، جو بایدن، در سازمان‌دهی پست‌ها را اصلاح نماید. او بر این باور است که اگر رویه کنونی که توسط بایدن اتخاذ شده است، ادامه یابد، وزارت امور خارجه همچنان با چالش‌هایی در هماهنگی عملیات مأموریت‌ها با واقعیت‌های معاصر و محیط‌های خارجی مواجه خواهد بود. از این رو، وی احساس ضرورت کرده است که در ۱۰۰ روز اول دوره ریاست‌جمهوری خود، خدمات دیپلماتیک ایالات متحده را اصلاح و سازمان‌دهی کند.
۸. منافع شخصی:
در نهایت، می‌توان اذعان کرد که هدف رئیس‌جمهور ایالات متحده از صدور این دستور اجرایی برای بازسازی و سازمان‌دهی خدمات دیپلماتیک، تأکید بر تعهد وی به اولویت‌گذاری منافع ملی در تمامی جنبه‌های روابط خارجی است. او خود را منتخب برای تحقق صلح از طریق قدرت می‌داند و بر این باور است که سیاست خارجی باید ارزش‌های آمریکایی، حاکمیت و امنیت کشور را منعکس کند. وی این هدف را با وادارکردن کارمندان، اعم از دیپلمات‌ها و غیرنظامیان، به اطاعت کامل از تصمیمات خود دنبال می‌کند. در غیر این صورت، آن‌ها ممکن است با خاتمه قرارداد یا حتی اخراج مواجه شوند. از طریق این اقدام، او اطمینان حاصل می‌کند که تنها افرادی که به او وفادار هستند، در سمت‌های خود باقی می‌مانند، بدون اینکه به شایستگی یا تجربه آن‌ها توجه شود. برای او مهم‌ترین مسئله این است که افرادی در کنار او باشند که مخالف برنامه‌های او نباشند و در برابر تلاش‌هایش برای تحقق اهدافش ایستادگی نکنند، همان‌طور که در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش مشاهده شد.
