امیرمختار رجبی
پژوهشگر موسسه مطالعات جهان معاصر
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در سخنرانی پرحاشیه روز سه‌شنبه (۱۴ اسفند ۱۴۰۳) در جلسه مشترک کنگره، بار دیگر خود را به‌عنوان «ناجی الهی» مردم آمریکا معرفی کرد. او با اشاره به سوءقصد نافرجام در باتلرِ پنسیلوانیا، ادعا کرد: «من توسط خدا نجات یافتم تا دوباره آمریکا را بزرگ کنم». این سخنرانی ۱۰۰ دقیقه‌ای، که اولین حضور عمومی ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش در برابر کنگره بود، نه تنها دستاوردهای دولت او را برشمرد، بلکه چشم‌انداز جنجالی را برای تغییر سیاست‌های کلان در حوزه‌های نظامی، تجاری، مهاجرتی و کمک‌های خارجی ترسیم کرد.
الهیات سیاسی: از حمایت از راست مسیحی تا سیاست‌های ضد اقلیت‌ها
ترامپ در این سخنرانی، مستقیماً به پایگاه سنتی خود، یعنی راست‌گرایان مسیحی، متوسل شد و از آنان خواست تا برای تحقق «بزرگترین دوران آمریکا» همراهیاش کنند. او با معرفی مجموعه‌ای از پیشنهادات سیاستی، که بسیاری از آنها حقوق مدنی اقلیت‌ها و جامعه تراجنسیتی را هدف می‌گرفت، این طرح‌ها را «برنامه الهی برای نجات کشور» خواند. از جمله، او از کنگره خواست لایحه‌ای تصویب کند که تغییر جنسیت کودکان را «به‌طور دائم ممنوع و جرم‌انگاری کند» و تأکید کرد: «پیام ما به هر کودک در آمریکا این است که شما بی‌نقص هستید، دقیقاً همان‌طور که خدا شما را آفریده است».
این ادعاها در حالی مطرح شد که سازمان‌های مستقل فکت‌چکینگ، اظهارات ترامپ در مورد موضوعاتی چون تأمین اجتماعی، اقتصاد و مهاجرت را «نادرست یا گمراه‌کننده» ارزیابی کردند. با این حال، ترامپ با تکیه بر حمایت بی‌چون‌وچرای جناح راست مسیحی، که دهه‌هاست خواستار لغو حق سقط جنین، ترویج دعا در مدارس و محدودسازی حقوق جامعه LGBTQ+ است، گامی فراتر نهاد و اعلام کرد که قصد دارد «ایدئولوژی مسیحی راست‌گرا را در تمام جنبه‌های سیاست فدرال جاسازی کند».
پروژه ۲۰۲۵: نقشه راه راست افراطی برای تحول دولت
پشت این وعده‌های ترامپ، طرحی گسترده‌تر به نام «پروژه ۲۰۲۵» نهفته است. این طرح، که توسط بیش از ۱۰۰ گروه محافظه‌کار پشتیبانی می‌شود، هدفش «تزریق ملی‌گرایی مسیحی به تمام بخش‌های دولت فدرال» است. بر اساس این سند، دولت آینده باید «مملو از اصول کتاب مقدس» باشد و توسط رئیس‌جمهوری با «اختیارات اجرایی گسترده» اداره شود. پروژه ۲۰۲۵ خواهان تحمیل «نوعی ملی‌گرایی مسیحی» است که در آن، کتاب مقدس به‌عنوان اساس حکومت تعیین می‌شود و بر نهادهای عمومی و خصوصی اولویت دارد.
تالیا لاوین، روزنامه‌نگار و نویسنده کتاب «ایمان وحشی: چگونه راست مسیحی در حال تسلط بر آمریکا است»، معتقد است راست مسیحی امروز به «اوج قدرت و نفوذ» خود رسیده است. او در مصاحبه‌ای توضیح می‌دهد: «این جنبش دیگر نه یک جریان حاشیه‌ای، که هسته اصلی تأثیرگذار بر دموکراسی آمریکاست. آنها پذیرای اقتدارگرایی هستند و می‌خواهند جامعه را به شکلی بازتعریف کنند که تنها مردان سفیدپوست مسیحی وارثان مشروع کشور تلقی شوند.»
واکنش‌ها: از اخراج نماینده دموکرات تا هشدار درباره تهدید دموکراسی
سخنرانی ترامپ با واکنش‌های تندی همراه بود. در جریان این نشست، مایک جانسون، رئیس جمهوریخواه مجلس نمایندگان، دستور اخراج آل گرین، نماینده دموکرات، را به دلیل «اخلال در نظم با فریادهای اعتراضی» صادر کرد. این اقدام نمادین، شکاف عمیق سیاسی در کنگره را آشکارتر کرد.
از سوی دیگر، تحلیلگرانی مانند واشنگتن هشدار می‌دهند که لیبرال‌ها اغلب اتحاد ترامپ با راست مسیحی را دستکم می‌گیرند: «این اتحاد تنها یک ابزار سیاسی نیست، یک باور عمیق است. باوری که حقوق سیاهپوستان و جامعه کوئیر را نادیده می‌گیرد و ترامپ، هم محصول و هم شتابدهنده این جنبش است.»
مقاومت یا تسلیم؟
لاوین و همفکرانش خواستار شکل‌گیری «ناهمگونی شاد» در برابر این جریان هستند: «ما شورشیان جنسیتی خواهیم بود. نمی‌پذیریم خدمات اجتماعی نابود شوند یا پادشاهی بر آمریکا حکم براند.» او از مردم می‌خواهد به جای ناامیدی، دست به اقدام بزنند: «هر کاری—از شرکت در اعتراضات تا کمک به نیازمندان—ما را به پیروزی می‌رساند.»
همزمان، آمارها نشان می‌دهند شمار آمریکایی‌هایی که خود را مسیحی می‌دانند، از دهه ۱۹۹۰ تاکنون کاهش یافته است. این کاهش، راست مذهبی را به سمت اقدامات تهاجمی‌تری مانند ادغام کتاب مقدس در برنامه‌های درسی مدارس دولتی و گسترش کوپن‌های مدرسه سوق داده است.
تقابل بر سر آینده آمریکا
سخنرانی ترامپ در کنگره و پیوندهایش با پروژه ۲۰۲۵، تصویری از تقابل آینده آمریکا ترسیم می‌کند: از یک سو، جنبشی که می‌خواهد هویت ملی را در قالب ملی‌گرایی مسیحی بازتعریف کند، و از سوی دیگر، مقاومتی که خواهان حفظ کثرت‌گرایی و حقوق اقلیت‌هاست. همان‌طور که واشنگتن تأکید می‌کند، مقابله با این موج نیازمند اتحاد همه گروه‌هایی است که «در قالب بسیار خاص راست مسیحی نمی‌گنجند». آینده دموکراسی آمریکا شاید به این تقابل گره خورده باشد.
