انواع آموزش های ضمن خدمت

انواع آموزش های ضمن خدمت از منظر زمان

آموزش‌های ضمن خدمت با توجه به زمان به سه دسته ذیل تقسیم می‌ شوند:

الف – آموزش ‌های کوتاه  مدت تخصصی

آموزش‌های کوتاه مدت تخصصی به آن دسته از آموزش ‌های ضمن خدمت اطلاق می‌  شود که از لحاظ زمانی محدود و از چند هفته تا چند ماه تغییر است. فلسفه اصلی آموزش ‌های ضمن خدمت نیز در حقیقت مبتنی بر طراحی این گونه آموزش ‌ها است، زیرا از یک سو این نوع آموزش ‌ها دقیقاً در رابطه با وظایف و مسئولیت‌های شغلی ارائه می‌  شوند و از سوی دیگر این آموزش  ‌ها اساساً مبتنی بر نیاز‌های مهم سازمان و کارکنان هستند.

ب- آموزش  ‌های بلند مدت

آموزش  ‌های بلندمدت به آن دسته از آموزش  ‌ها اطلاق می‌  گردد که نخست از لحاظ زمانی، وسیع هستند و دوم به اخذ مدرک تحصیلی بالاتر منجر می‌  شوند كه منظور همان آموزش  ‌های كلاسیك دانشگاهی است.

ج- آموزش ‌های ترکیبی یا میانگین

از لحاظ زمانی آن دسته از آموزش ‌های ضمن خدمت را می‌ گویند که اگر چه به  صورت دوره ‌های کوتاه مدت تخصصی و در فواصل زمانی محدود ارائه می‌ شوند، از لحاظ هدف، ساختار معینی دارند و در نهایت به گواهینامه ‌های معتبر با توجه به سازمان برگزاركننده این دوره ‌ها منجر می‌شوند. در حقیقت این گونه آموزش ‌ها بین آموزش ‌های کوتاه مدت تخصصی و آموزش ‌های بلند مدت ارتباط ایجاد می‌ کنند.

انواع آموزش  ‌های ضمن خدمت از منظر هدف

آموزش‌های ضمن خدمت با توجه به هدف به چهار دسته ذیل تقسیم می‌ شوند:

الف- آموزش ‏‌های توجیهی

آموزش‏‌های توجیهی به آن دسته از آموزش ‏‌های ضمن خدمت اطلاق می‌شود که برای هماهنگی و آگاه‏‌سازی کارکنان جدید الاستخدام ارائه می‌  گردد تا انطباق لازم میان رویه‌های فردی کارکنان و انتظارات سازمانی به وجود آید. هدف ‌های اساسی این نوع آموزش  ‌ها عبارتند از:

کمک به تشکیل حس ارزشمندی افراد (بدین معنا که افراد درک کنند که برای سازمان ارزشمندند)؛

کمک به افراد در جهت اجرای وظایف محوله با حداقل ناآشنایی و فشار روحی؛

کمک به افراد در شناسایی منابع حمایتی در اجرای نقش و وظایف حرفه‌ای خود؛

تقویت حس مسئولیت و تعهد در قبال وظایف و ارباب رجوع.

ب- بازآموزی

یکی دیگر از آموزش‌های ضمن خدمت، آموزش‌های مجدد یا بازآموزی است. منظور از بازآموزی عبارت است از آن آموزش‌هایی که برای یادآوری و تکرار محتوای آموزشی که قبلا فراگرفته شده است، سازماندهی و اجرا می‌شود. برای مثال در صورتی که برای مدیران سازمان برخی از دروسی را که قبلا در دانشگاه و درباره مدیریت گذرانده اند، مجدداّ برای یادآوری و بیان تحولات جدید ارائه گردد، به اصطلاح بازآموزی گویند.

ج- آموزش‏‌های جبرانی

این نوع آموزش ‌ها معمولا درصد جبران و تکمیل آموزش ‌های کارکنان سازمان می‌  باشد. آموزش ‌های جبرانی یا تکمیلی از آنجا ضرورت یافته است که در برخی از کشور‌های جهان سوم، کارکنان سازمان با دانش و مهارت اندک یا سطح تحصیلات پایین ‌تر از استاندارد مورد نظر استخدام شده  اند. دلیل وقوع چنین امری عموماّ ضرورت ‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است. اما پس از آنکه سازمان اجتماعی یا ساختار‌های سازمانی استقرار و ثبات لازم را به  دست آوردند، برای بهبود وضعیت تحصیلی و آموزشی کارکنان خود اقدام نمایند تا شرایط آموزشی‏  شان با حداقل شرایط مورد نیاز برای احراز مشاغل خاص انطباق داشته باشد.

د- دانش  افزایی

دانش  افزایی یا آموزش ‌های ارتقا آن دسته از آموزش ‌های ضمن خدمت را شامل می‌  شود که دو هدف اساسی را به  طور هم زمان دنبال می‌  کند:

ارائه پیشرفت ‌ها و اطلاعات علمی جدید به کارکنان در خصوص حرفه مورد تصدی؛

کمک به کارکنان در جهت کسب صلاحیت ‌ها و مدارک تحصیلی بالاتر.

دوره  ‌های دانش  افزایی از طریق راهبرد‌های مختلف آموزش ضمن خدمت نظیر آموزش از راه دور، آموزش حضوری، دوره  ‌های نیمه وقت و مانند آن طراحی و اجرا می‌  شود.

انواع آموزش  ‌های ضمن خدمت از منظر ماهیت

الف- آموزش  ‌های ویژه یا تخصصی

در این نوع آموزش  ‌ها، عموماً مطالب و موضوع ‌هایی مورد بحث واقع می‌ شود که در دوره ‏‌های آموزشی قبل از خدمت به اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است و از آنجا که نیاز‌های سازمان ایجاب می‌  کند که فرد از مهارت ‌ها و توانایی ‌های ویژه  ای برخوردار باشد، این آموزش ‌ها طراحی و اجرا می‌  شود.

ب- آموزش ‏‌های عمومی

این نوع آموزش ‏‌ها برای ایجاد وحدت بینش، نگرش و طرز تفکر در بین کارکنان سازمان و نیز ایجاد یا توسعه برخی مهارت ‏‌های عمومی به کارکنان ارائه می‌شود. در برخی از موارد نیز تعمیق نگرش ‏‌ها، بینش‏‌ها یا مهارت‏‌های عملی (که عمدتاً در سطح مطلوبی نیست) هدف اصلی این آموزش ‏‌ها را تشکیل می‌‏ دهد. برای مثال آموزش زبان انگلیسی برای کارکنان سازمان در زمره آموزش ‏‌های عمومی قرار می‌گیرد.

قطعا مقوله آموزش به كاركنان مبحثی است كه هزینه  ‌هایی را به  همراه دارد، به  طوری كه در مجله صنعت آموزش (۲۰۱۹) هزینه ‌های سازمان  ‌های پیشرو را در مورد آموزش کارمندان ارائه داده است، برای مثال؛

در سال ۲۰۱۹، کل هزینه ‏‌های آموزش کارمندان در سطح جهانی به ۳۷۰. ۳ میلیارد دلار رسیده است.

کل هزینه‏‌های آموزش کارمندان آمریکای شمالی در سال ۲۰۱۹، ۱۶۹. ۴ میلیارد بوده است.

در سطح جهان، به استثنای منطقه آمریکای شمالی، کل هزینه‏‌های آموزش کارمندان در سال ۲۰۱۹، ۲۰۰. ۹ میلیارد دلار تخمین‌زده شده است.

۳۹ درصد کارکنانی که در سال ۲۰۱۹ آموزش دیده اند، کارمندان دارای پست ‌های غیرسرپرستی و مدیریتی و ۱۰ درصد پست ‌های سرپرستی و مدیریتی داشته ‏اند.

ارقام فوق نشان  دهنده اهمیت آموزش در سازمان  هاست و صد البته بازدهی آن وابسته به كیفیت آموزش ‌های ارائه شده و خبرگی تیم برگزاركننده می‌  باشد.

موسسه مطالعات جهان معاصر در راستای اهداف و رسالت خود سال‏ هاست به ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی و مشاوره به سازمان‏‌های دولتی و خصوصی مبادرت ورزیده است. با عنایت به ماهیت موسسه كه در حوزه های آموزشی، پژوهشی و مشاوره فعالیت دارد،  با تمام ظرفیت دانشی خود آماده پاسخگویی به نیاز‌های آموزشی سازمان‏‌ها و حل مشكلات سازمانی در قالب های مختلف آموزشی، پژوهشی و مشاوره ای می‌  باشد.