محمد حسن سنگتراش
پژوهشگر آزاد راهبردهای دفاعی-امنیتی در روابط بین‌الملل
روسیه با فروش جنگنده سوخو 57 به الجزایر، ناتو و کشورهای اروپایی را به طور غیرمنتظره‌ای غافلگیر کرد. الجزایر به عنوان یکی از هاب‌های انرژی در قاره آفریقا، تاریخ پرتنشی با کشورهای فرانسه، اسپانیا و ایتالیا دارد.
تحویل جنگنده نسل پنجم سوخو 57 به یک کشور عربی-اسلامی در همسایگی اعضای موثر ناتو می‌تواند به الجزایر این قابلیت را بدهد که به عنوان یک نیروی جدید مشابه روسیه در جنوب مرزهای اروپا عمل کند و بر روابط کشورهای عربی با غرب، به ویژه مصر و مراکش، تأثیرگذار باشد.
در سال 2021، الجزایر به دلیل اختلافات سیاسی با مراکش، خط لوله گاز طبیعی به اسپانیا از طریق مراکش را قطع کرد و به جای آن از خط لوله مستقیم مدگاز استفاده نمود. این در حالی است که الجزایر و اسپانیا بر سر شهرهای سبته و ملیله و همچنین آب‌های سرزمینی اختلافات شدیدی دارند.
از سوی دیگر، در حالی که فرانسه، اسپانیا و اسرائیل از مراکش حمایت می‌کنند، الجزایر از جبهه پولیساریو در صحرای غربی پشتیبانی می‌کند. تقویت نظامی الجزایر می‌تواند به طور غیرمستقیم بر تقویت همپیمانان این کشور در غرب و شمال آفریقا، به ویژه در تنگه جبل الطارق، تأثیر بگذارد؛ امری که مشابه وضعیت حوثی‌ها در یمن و تنگه باب المندب است.
تقویت نظامی الجزایر همچنین موجب افزایش نقش این کشور در جهان اسلام خواهد شد. جهان اسلام به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:
1. بخش آسیای شرقی که به دلیل جمعیت زیاد از اهمیت بالایی برخوردار است و کشورهایی نظیر اندونزی در این بخش قرار دارند.
2. بخش مرکزی جهان اسلام که به عنوان “سرزمین ادیان” شناخته می‌شود و شامل شهرهای مقدس و منابع انرژی نفت و گاز است.
3. بخش غربی جهان اسلام که شامل شمال قاره آفریقا بوده و در همسایگی اروپا قرار دارد؛ جایی که اسلام از این مسیر به اروپا نفوذ کرده و وارد آندلس شد.
در عرصه سیاست بین‌الملل، روسیه با فروش جنگنده نسل پنجم سوخو 57 به الجزایر، اقدام مهمی را انجام داده است. این در حالی است که مصر تحت فشار ایالات متحده، قرارداد خرید جنگنده‌های نسل 4++ سوخو 35 را لغو کرد و سفارش‌های تولید شده برای این کشور در روسیه باقی مانده است که احتمالاً به کشورهای دیگر فروخته خواهد شد.
اروپایی‌ها نیز هنوز موفق به تولید پلتفرم جنگنده نسل پنجم خود نشده‌اند و برای حفظ برتری هوایی در این حوزه نیازمند جنگنده اف-35 لایتنینگ ایالات متحده هستند. در حال حاضر، فرانسه با جنگنده 4++ رافال و ایتالیا و اسپانیا با جنگنده 4++ یوروفایتر تایفون، در حال پاسداری از آسمان اروپا هستند.
فروش سوخو 57 به الجزایر برای مصر هزینه‌های زیادی را به دنبال خواهد داشت، چرا که مصر به عنوان مشتری و کاربر جنگنده رافال فرانسوی، از این پس باید علاوه بر اسرائیل که کاربر جنگنده نسل پنجم اف-35 است، حضور الجزایر با سوخو 57 را نیز مدنظر قرار دهد.
به طور کلی، فروش جنگنده نسل پنجم سوخو 57 به الجزایر تأثیر قابل توجهی بر برتری هوایی جنوب اروپا و شمال آفریقا خواهد گذاشت.
