استفاده ابزاری؛ سیاست‌های اسرائیل در قبال دروزی‌ها

احمد پوراحمدی

پژوهشگر موسسه مطالعات جهان معاصر

اسرائیل به‌عنوان رژیمی جعلی با جمعیتی محدود و ساختار اجتماعی-سیاسی شکننده، به دلیل وجود گروه‌های اقلیت متنوع، همواره در پی مدیریت روابط با این گروه‌ها بوده است. دروزی‌ها، به‌عنوان یکی از اقلیت‌های کلیدی در اسرائیل، به دلیل ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود، در مرکز توجه سیاست‌های این رژیم قرار گرفته‌اند.

دروزی‌ها، گروهی با حدود 150,000 نفر جمعیت در اسرائیل، عمدتاً در مناطق کارمل، جلیل و جولان ساکن هستند. این جامعه که ریشه در قرن یازدهم مصر دارد، به دلیل ساختار اجتماعی بسته و عدم ازدواج با گروه‌های دیگر، هویتی متمایز از دیگر اقلیت‌ها، به‌ویژه اعراب، دارد.

اسرائیل از بدو تأسیس خود، به دلیل ساختار جمعیتی متنوع و شکننده‌اش، سیاست‌هایی را برای مدیریت اقلیت‌ها، به‌ویژه دروزی‌ها، طراحی کرده است. این سیاست‌ها با هدف جداسازی دروزی‌ها از هویت عربی و نزدیکی آن‌ها به جامعه یهودی، از طریق ابزارهایی مانند خدمت اجباری نظامی و ایجاد بخش آموزشی جداگانه برای دروزی‌ها، دنبال شده است.

اسرائیل از دهه 1930 با برقراری روابط با دروزی‌ها، تلاش کرد تا آن‌ها را به‌عنوان گروهی متمایز از اعراب تعریف کند. این روند با تعریف دروزی‌ها به‌عنوان یک ملیت جداگانه در سال 1962 و جداسازی هویتی آن‌ها از اعراب، به اوج خود رسید. ایجاد بخش آموزشی ویژه دروزی‌ها در سال 1976 و الزام خدمت نظامی اجباری برای این گروه، بخشی از این استراتژی بود. این سیاست‌ها به ظاهر با هدف حفظ فرهنگ دروزی و یکپارچگی آن‌ها در جامعه طراحی شده بود، اما در عمل، به دنبال جداسازی دروزی‌ها از اعراب و ایجاد پیوندی قوی‌تر با جامعه یهودی بود.

خدمت نظامی دروزی‌ها در ارتش اسرائیل نقش مهمی در این فرآیند ایفا کرد. حضور در ارتش به دروزی‌ها این امکان را داد تا از طریق خدمت نظامی، جایگاه اجتماعی بهتری در میان یهودیان کسب کنند. با این حال، این سیاست‌ها نتوانست به طور کامل به یکپارچگی منجر شود. به عنوان مثال، پس از حملات حماس در اکتبر 2023، بیش از 430 دروزی در ارتش اسرائیل کشته شدند که نشان‌دهنده حضور قابل‌توجه آن‌ها در ارتش است، اما این مشارکت نتوانسته تبعیض‌های ساختاری علیه آن‌ها را به طور کامل از بین ببرد.

علی‌رغم سیاست‌های ظاهراً حمایتی، دروزی‌ها همچنان با تبعیض‌هایی از سوی جامعه یهودی مواجه هستند. به گفته سعید نفاع، نماینده دروزی پارلمان اسرائیل، خدمت نظامی نتوانسته حقوق برابر با دیگر شهروندان اسرائیلی را برای دروزی‌ها تضمین کند. مشکلات اشتغال، اجاره‌های بالا در مناطق یهودی‌نشین و تبعیض‌های اجتماعی، از جمله چالش‌هایی است که دروزی‌ها با آن مواجه‌اند.

با این حال اسرائیل نه‌تنها در داخل مرزهای خود، بلکه در خارج از آن، به‌ویژه در مناطق دروزی‌نشین سوریه، از این گروه به‌عنوان اهرمی سیاسی استفاده کرده است. پس از اشغال جولان، اسرائیل سیاست مشابهی را در قبال دروزی‌های سوری اعمال کرد، اما این گروه برخلاف دروزی‌های فلسطینی، هویت سوری خود را حفظ کردند و پیشنهادهای اسرائیل را رد کردند.

اخیراً، رژیم صهیونی با حمایت از دروزی‌های سویدا در برابر دولت جدید سوریه و پیشنهادهایی مانند اجازه کار در اسرائیل، تلاش کرده تا نفوذ خود را در این مناطق گسترش دهد. این اقدامات، به‌ویژه در جریان تنش‌های اخیر در محله جرمانا در دمشق، نشان‌دهنده استراتژی اسرائیل برای بی‌ثبات‌سازی سوریه از طریق استفاده ابزاری از دروزی‌هاست.

در سطح منطقه‌ای، استفاده از دروزی‌ها به‌عنوان اهرمی برای بی‌ثبات‌سازی سوریه، نشان‌دهنده رویکردی استراتژیک اما مخاطره‌آمیز برای رژیم صهیونی است که می‌تواند پیامدهای منفی برای ثبات منطقه‌ای داشته باشد.